Składam wielkie podziękowanie Panu mgr. Józefowi Czapiewskiemu, który bezinteresownie udostępnił mi kronikę szkoły w Chwarznie, wcześniej zaś ocalił ją od zniszczenia czy zagubienia, gdy ją przypadkowo odnalazł w likwidowanej chwarzneńskiej szkole!
KRONIKA SZKOŁY W CHWARZNIE
Tłumaczenie z oryginału: Stanisław Kosiedowski
Stara Kiszewa, grudzień 2022
Patrz także:
Kronika z czasów zaboru pruskiego (1904-1919)
Kronika lat międzywojennych (1922-1939)
Kronika szkoły i gminy Chwarzno z lat okupacji niemieckiej
Schuljahr 1940/41.
Am 17. April 40. würde Edith (?) Parkel
aus Blumfelde als Aushilfslehrerin mit dem Schulkinder beauftragt. Da sie
gleichzeitig in Blumfelde in derselben Eigenschaft angefüllt war, kann der
Unterricht mir jeden 2. Tag erteilt werde. Die Zahl der zu unterrichtenden
Kinder betrug 77 deren Eltern ständig den polnischen Volkstums angehörten . Die
Verschiedenheit der Jahrgänge bedingte eine Unterseite des Unterrichts. die
Abteilungen III + IV = 5-8 Schuljahr würden gleichzeitig unterrichtet und zwar
jeweils 8-11 h; die Abteilungen I + II = 1-4 Schuljahr 11-13 h.
Der Schulbesuch war regelmäßig. Am 7. Juli besuchte Herr Kreisschulrat Mörsch die Schule Schwarzin.
Am 12 Juli begannen die Sommerferien und endeten mit dem 2. September. 18 Tage später gab es Herbstferien von 3 Wochen.
Die Regelmäßigkeit des Schulunterrichts wurde durch die Weihnachtsferien vom 20. Dez. 40 - 6. Januar 41 unterbrochen. Er verlief weiter ohne bemerkenswerte Fehltage. Infolge der schwierigen Wegeverhältnisse während des Winters, befreite der Kreisschulrat die Lehrerin für die Monate Januar und Februar 1941 von ihrer Verpflichtung in Schwarzin zu unterrichten.
Am 1. März 41 begann erneut der Unterricht, Infolge der 2 monatigen Freizeit für die Kinder gestaltete sich zunächst die Erfüllung des Lehrplanes als schwierig. In einigen Monaten intensivster Arbeit gelang es jedoch die entstandenen Lücken wieder auszufüllen, so dass der Unterricht seinen planmäßigen Verlauf, durch die Pfingstferien vom 30.5. bis 3. 6. unterbrochen bis zur Versetzung am 16 Juli nehmen konnte.
Bereits im März waren 7 Kinder (5 Jungen und 2 Mädchen, die das 14. Lebensjahr erreicht hatten) entlassen worden. Versetzt wurden aus der III. in die IV Abteilung 1 Junge und 5 Mädchen, aus der II. Abteilung in die III. 4 Jungen und 1 Mädchen.
Das Schuljahr schloss am 16. Juli 1941.
Rok szkolny 1940/41
W dniu 17 kwietnia 40 roku Edith (?) Parkel z Blumfelde (Lipy) została zatrudniona jako nauczycielka zastępcza dla dzieci w wieku szkolnym. Ponieważ w tym samym czasie w Blumfelde była zatrudniona w tym samym charakterze, lekcje mogą być prowadzone co drugi dzień. Liczba dzieci, które miały być nauczane wynosiła 77, ich rodzice zawsze należeli do polskiej grupy etnicznej. Różnica w grupach wiekowych wymagała niższego poziomu nauczania. wydziały III + IV = 5-8 rok szkolny byłyby prowadzone równolegle w godz. 8-11; oddziały I + II = 1-4 rok szkolny w godz. 11-13.
Frekwencja w szkole była regularna. Dnia 7 lipca szkołę w Schwarzin (Chwarzno) odwiedził powiatowy inspektor szkolny p. Mörsch.
Wakacje letnie rozpoczęły się 12 lipca, a zakończyły 2 września. 18 dni później nastąpiła jesienna przerwa trwająca 3 tygodnie.
Fot.: Przed sklepem z materiałami przemysłowymi Feliksa Kossa w Starej Kiszewie
Regularność zajęć szkolnych przerwała przerwa świąteczna od 20 grudnia 40 do 6 stycznia 41. Kontynuował bez zauważalnych opuszczonych dni. W związku z trudnymi warunkami drogowymi w okresie zimowym kuratorium okręgowe zwolniło nauczycielkę z obowiązku nauczania w Schwarzin w miesiącach styczeń i luty 1941 r.
Zajęcia wznowiono 1 marca 1941 r. Ze względu na 2 miesiące wolnego czasu dla dzieci początkowo trudno było zrealizować program nauczania. W ciągu kilku miesięcy intensywnej pracy udało się jednak uzupełnić powstałe braki, tak że zajęcia odbywały się zgodnie z planem, aż do świąt Zesłania Ducha Świętego od 30.5. do 3 czerwca aż do (zakończenia roku szkolnego) 16 lipca.
Już w marcu zwolniono (szkołę zakończyło) 7 dzieci (5 chłopców i 2 dziewczynki, które ukończyły 14 lat). Zostały przeniesione z III. 1 chłopiec i 5 dziewcząt na oddział IV, z oddziału II na oddział III. 4 chłopców i 1 dziewczynka.
Rok szkolny zakończył się 16 lipca 1941 r.
Schuljahr 1941/42.
Das neue Schuljahr begann von 14 August
1941.
Neu eingeschult wurden 9 Kinder (6 Jungen und 3 Mädchen).
Vom 20.September bis 16 Oktober währten die Herbst-Ferien. Ihre Dauer war deshalb so lang, da die Sommerferien nur einen Zeitraum umfasst hatten von 4 Wochen.
Der Schuldienst wurde bis Weihnachten nur durch eine Tagung in Berent am 15. 12. 41 unterbrochen, wobei das Thema „Musikerziehung in der Volkschule“ gehalten von Ry. Camel aus Schöneck behandelt wurde.
Van 20 Dezember 1941 bis 9 Februar 1942 gab es Weihnachtsferien
Am 26. März 1942 wurde er zur Entlassung. Es wurden 5 Knaben & Mädchen entlassen.
Ende April wurden 15 Kinder ausgeschält, da ihre Eltern sich nicht in die deutsche Volksliste aufnehmen lassen wollten. Die Zahl der Schulkinder betrug mit mir noch 13. Am 14. Juli übernahm Martha Felske, als Aushilfslehrerin die hiesige Schule, die Kinder, wie oben angegeben, 13 betrug der Schule. Besuche diese wer regelmäßig. Am 25. Juli begann die Sommerferien und anderen dem 16. August- zugleich der Abschlusstag in gilt. Dieses alte Schuljahr.
Rok szkolny 1941/42.
Nowy rok szkolny rozpoczął się 14 sierpnia 1941 r.
9 dzieci (6 chłopców i 3 dziewczynki) rozpoczęło naukę w szkole.
Ferie jesienne trwały od 20 września do 16 października. Trwało to tak długo, bo wakacje trwały tylko 4 tygodnie.
Służbę szkolną przerwała dopiero do Bożego Narodzenia konferencja w Berent 15 grudnia 1941 r., na której temat „edukacja muzyczna w szkole podstawowej” prowadził Ry. Camel z Schöneck (Skarszewy).
Od 20 grudnia 1941 do 9 lutego 1942 trwała przerwa świąteczna
26 marca 1942 r. zwolniono 5 chłopców i 7 dziewcząt.
Pod koniec kwietnia odebrano 15 dzieci, ponieważ ich rodzice nie chcieli być wpisani na Niemiecką Listę Narodowościową (Volksliste). Liczba dzieci w wieku szkolnym wynosi obecnie 13. 1 lipca Martha Felske przejęła obowiązki nauczyciela zastępczego w miejscowej szkole, w której było 13 dzieci, jak wspomniano powyżej. Frekwencja w szkole była regularna. Wakacje rozpoczęły się 25 lipca, a zakończyły 16 sierpnia. Był to jednocześnie ostatni dzień starego roku szkolnego.
Schuljahr 1942/43.
Fot.: Sierpień 1942. Mieszkańcy Chwarzna zatrudnieni przy budowie "Berlinki"
Na odwrocie dopisek: "I w pracy myślę o Tobie. 7.VIII.42 r. J.S.".
Das neue Schuljahr begann am 17. August. Es wurden 9 Kinder neu eingeschult, so dass die Kinderzahl im neuen Schuljahr 22 betrug. Im Laufe der Zeit und durch Zuwanderung einiger Deutschen Besitzer, die auf Höfe enteigneter Polen ansässig gemacht wurden, erhöhte sich die Zahl der Kinder auf 32. Am 11 September begannen die Herbstferien und dauerten bis zum 28. Oktober. Diese waren so ausgedehnt, um den Eltern bei der Hackfrucht-Ernte zu helfen.
In der Zwischenzeit am 1. Oktober wurden bei einer nächtlichen Streife, unser Ortsteileführer Hermann Schwarz aus Schwarzin von Banditen erschossen, der Polizeiminister Vouröse (?) aus Alt Kischau. Die Banditen entkamen.
Die Weihnachtsferien begannen am 18.Dezember und endeten am 8. Januar 1943.
Der Winter 1942/43 war sehr milde, so dass ununterbrochen Schulunterricht abgehalten werden konnte und den Schulkindern beim Schulgang nicht hinderte. Am 25. Februar fand eine Kreisabschnitt-Tagung in Alt-Kischau statt, zu der die liegenden Schulkräfte verpflichtet waren. Gleichfalls Tagung am 24. März.
Am 27. März fand die Entlassung von 3
Mädchen und 2 Knaben statt, die das 14. Lebensjahr erreicht hatten. Die
Osterferien begannen am 21. April und endeten am 4. Mai. Wegen Erkrankung der
Lehrkraft fiel der Unterricht am 12. Mai aus. Am 21. Juni fiel abermals der
Schulunterricht, wegen einer Arbeitstagung in Berent, aus. Desgleichen am 2.
Juli, wo wir zum Wettkampf für Leibeserziehung verpflichtet waren. Die
Sommerferien begannen am 16. Juli und endeten mit dem 16. August.
Währende der Ferienzeit würden von den Schulkindern 100 kg Beeren gesammelt und abgeliefert, sowie 238 kg Pilze gesammelt. Auch 133 kg Heil- und Teekräuter wurden gesammelt und abgeliefert. Am 11. August wurden, gleichfalls 616 kg Altmaterial abgeliefert. Das alte Schuljahr endete am 16. August
Rok szkolny 1942/43.
Nowy rok szkolny rozpoczął się 17 sierpnia. 9 dzieci
ponownie rozpoczęło naukę w szkole, tak więc w nowym roku szkolnym liczba
dzieci wyniosła 22. Z biegiem czasu iw związku z napływem części właścicieli
niemieckich, którzy osiedlili się w gospodarstwach wywłaszczonych Polaków,
liczba dzieci wzrosła do 32. Ferie jesienne rozpoczęły się 11 września i trwały
do 28 października. Zostały one rozszerzone, aby pomóc rodzicom
przy zbiorach roślin okopowych.
Tymczasem 1 października podczas nocnego patrolu bandyci zastrzelili naszego komendanta okręgowego Hermanna Schwarza ze Schwarzin, a także ciężko postrzelili komendanta policji Domröse z Alt Kischau (Stara Kiszewa)
Bandyci uciekli. [1]).
Święta Bożego Narodzenia rozpoczęły się 18 grudnia, a zakończyły 8 stycznia 1943 roku.
Zima 1942/43 była bardzo łagodna, dzięki czemu lekcje szkolne mogły odbywać się bez przerwy, a dzieci om w wieku szkolnym nie przeszkadzała w chodzeniu do szkoły. 25 lutego w Alt-Kischau odbyła się narada sekcji okręgowej, do której zobowiązana była kadra szkoły. Kolejne spotkanie odbyło się 24 marca.
27 marca zwolniono ze szkoły 3 dziewczynki i 2 chłopców, którzy ukończyli 14 lat. Święta Wielkanocne rozpoczęły się 21 kwietnia, a zakończyły 4 maja. Zajęcia w dniu 12 maja zostały odwołane z powodu choroby nauczyciela. 21 czerwca lekcje w szkole zostały ponownie odwołane z powodu konferencji pracowniczej w Berent (Kościerzyna). Podobnie było 2 lipca, kiedy obowiązkowo rywalizowaliśmy w wychowaniu fizycznym. Wakacje letnie rozpoczęły się 16 lipca, a zakończyły 16 sierpnia.
W okresie wakacyjnym
młodzież szkolna zebrała i dostarczyła 100 kg jagód oraz zebrała 238 kg
grzybów. Zebrano i dostarczono również 133 kg ziół leczniczych i herbacianych.
11 sierpnia dostarczono również 616 kg surowców wtórnych (złom?). Stary rok
szkolny zakończył się 16 sierpnia
[1] W książce „Pogranicza. Stara Kiszewa” wydanej przez Ośrodek „Karta” są dodatkowe relacje na ten temat: Za kilka dni Niemcy wzięli 21 zakładników. Byli wśród nich: Wiktor Platta z bratem, Julian Drążek, Bronisław Deja, Alfons Sarnowski a także ojciec Edwina Knuta. Tego ostatniego zwolniono, zaś pozostałych po 3-dniowym uwięzieniu na policji w Starej Kiszewie wywieziono do Stutthofu. Podczas przesłuchania w Stutthofie pobito na śmierć Wiktora Plattę, zaś gdy po kilku dniach postrzelony policjant przyszedł do siebie, powiedział, że zakładnicy nie są winni, gdyż napadu dokonali Szymańscy. 19 zakładników wypuszczono więc ze Stutthofu do domów, surowo zakazując im mówić o wszystkim.
Patrz także:
Kronika lat powojennych (1946-1957)